خرد‌شدن استخوان‌های طبقه متوسط | شروع فصل نقل‌و‌انتقالات مسکن با شوک بزرگ قیمتی!!

شروع فصل نقل‌و‌انتقالات مسکن با شوک بزرگ قیمتی برای متقاضیان مسکن همراه بود. تا پیش از این افزایش قیمت مسکن به‌تنهایی بسیاری را از رؤیای خانه‌داری دور کرده بود و حالا و در آغاز تابستان ۹۹ افزایش شدید اجاره‌بها کار را به جایی رسانده که بسیاری رؤیای داشتن خانه‌ اجاره‌ای را هم دست‌نیافتنی دیده‌اند. در‌این‌میان اخبار نگران‌کننده‌ای هم از شیوه‌ها و شکل‌های جدید اجاره‌نشینی در رسانه‌ها منتشر شده است. عده‌ای از اجاره پشت‌بام‌ها و انباری‌ها خبر داده‌اند و گروهی از فعالان بازار مسکن هم از افزایش تقاضای اجاره یک واحد مسکونی از سوی دو خانوده گفته‌اند. در‌این‌میان مسئولان هم البته در فقره اول به‌طور کلی پشت‌بام‌نشینی را تکذیب کرده‌اند و درباره اشکال دیگر اجاره‌نشینی هم حرفی به میان نیاورده‌اند. اگرچه دست‌کم در کلام از ایده‌هایی مثل مسکن ۲۵ ‌متری و واگذاری زمین ارزان به انبوه‌سازان خبر داده‌اند؛ اما در عمل همچنان شاهد تغییرات خاصی در بازار مسکن نیستیم و قیمت‌ها با شیب شدیدی در حال افزایش است. کاربران زیادی در این روزها در شبکه‌های اجتماعی از تغییر مسکن و محله خود به‌دلیل افزایش بیش از حد اجاره در مقایسه با توان مالی‌شان صحبت می‌کنند. کار حتی برای برخی کاربران به ترک تهران هم کشیده و بسیاری مجبور شد‌ه‌اند تهران را ترک کنند و در اطراف تهران مسکن ارزان‌تری اجاره کنند. گروه کوچکی از کاربران هم این شانس را داشتند که موقعیت شغلی خودشان را به‌صورت دورکاری تعریف کنند و تصمیم به ترک تهران و اجاره خانه ارزان در شهرستان بگیرند. با‌این‌حال همچنان مسکن و تهیه آن بزرگ‌ترین چالشی است که این روزها کاربران شبکه‌های اجتماعی از آن می‌نویسند. در چند وقت گذشته انتشار تصویر خانواده‌ای که روی پشت‌بام یک آپارتمان چادر زده بودند، جنجالی شد. گروهی نوشتند این خانواده به‌دلیل نداشتن پول اجاره مجبور به زندگی روی پشت‌بام و در یک چادر مسافرتی شده‌اند. با‌این‌حال این مسئله خیلی زود از سوی مسئولان تکذیب شد. حسام عقبایی، نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک، بام‌خوابی را تکذیب می‌کند و معتقد است این موضوع، فقط یک بزرگ‌نمایی از مشکلات حوزه اجاره‌نشینی است و چنین چیزی را در تهران و شهرستان‌ها نداشتیم. او می‌گوید نقاط حاشیه و جنوب شهر بررسی میدانی شده و این نتیجه به ‌دست آمده است. عیسی فرهادی، فرماندار تهران نیز می‌گوید تاکنون در تهران گزارشی درباره اجاره‌نشینی در پشت‌بام تهران وجود نداشته و هیچ اثر مشهودی در پشت‌بام‌ها مشاهده نمی‌شود که بیان‌کننده اجاره‌نشینی افراد برای شب در بام‌ خانه‌ها باشد. در‌این‌میان برخی چهره‌های مسئول در بازار مسکن هم فضای مجازی را عاملی برای افزایش قیمت مسکن می‌دانستند. محمود محمودزاده، معاون مسکن وزیر راه و شهرسازی، گفته لازم است کار ویژه‌ای در این بخش انجام شود و سریع فضای مجازی خالی از آگهی‌های غیرواقعی اجاره و فروش شود؛ اما چه آگهی‌ها را عامل افزایش قیمت‌ها بدانیم یا بانک‌ها و تأثیرشان بر این مسئله، هیچ‌کدام منکر این واقعیت نمی‌شوند که قیمت مسکن این روزها در حال خرد‌کردن استخوان بخش بزرگی از جامعه است. تورم مانند هر بازار دیگری بازار اجاره را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و دو نیروی اساسی بازار اجاره مسکن، یعنی موجر و مستأجر هر‌کدام به‌نوعی از تورم متأثر می‌شوند. افزایش سطح عمومی قیمت‌ها با کاهش درآمد حقیقی، افراد را به جست‌وجو برای منابع درآمدی جدید برای جبران این کاهش یا افزایش درآمد از منابع فعلی وا‌می‌دارد. این همان نقطه‌ای است که منجر به افزایش اجاره‌بها در قراردادهای جدید یا تمدید قراردادهای قبلی می‌شود. در طرف دیگر، مستأجران قرار دارند که با کاهش درآمد حقیقی ناچار به کاهش هزینه‌های خود هستند. این کاهش هزینه می‌تواند به معنای نقل ‌مکان به خانه‌های کوچک‌تر، محله‌های ارزان‌تر و حتی خروج از مرکز و زندگی در شهرک‌های اقماری شود و می‌توان بخشی از آمار مهاجرت داخلی را به این موضوع نسبت داد. انتخاب خانه‌هایی با متراژ پایین‌تر می‌تواند موضوع فقر مسکن را جدی‌تر کند. بر‌اساس نمونه دو‌درصدی سرشماری سال ۱۳۹۵، ۴۱ درصد از خانوارهای تهرانی، اجاره‌نشین هستند که حدود ۹۰ درصدشان در خانه‌های ۵۰‌متری و بیشتر، ساکن‌اند. بر‌اساس این نمونه، میانگین بعد خانوار در تهران ۲.۹ است؛ یعنی خانوارهای تهرانی به‌‌طور متوسط تقریبا سه‌نفره هستند؛ در‌صورتی‌که اگر میزان بهینه سطح زیربنا یعنی ۱۶.۵ متر برای هر فرد را در نظر بگیریم، یک خانه ۵۰‌متری برای خانواری سه‌نفره به معنای قرار‌گرفتن روی خط فقر مسکن خواهد بود.